Niestety polityka jest bardziej brutalna, w dzisiejszych czasach (nie tylko 100 lat temu) na podstawie po prostu przyłączeniu jakiegoś terenu uzyskuje się -przymusowo – obywatelstwo. Vide: np. Krym, gdzie mieszkający Rosjanie, ale także Ukraińcy, Tatarzy i przedstawiciele innych nacji z dnia na dzień stali się obywatelami Rosji.
Na Górnym Śląsku zdecydowana większość ludności na początku XX wieku była dwujęzyczna. Jeżeli czyimś językiem domowym był dialekt śląski – w szkole nauczył mówić się po niemiecku, jeżeli takim językiem był niemiecki – na ogół z krewnymi, sąsiadami był „zmuszony” rozmawiać po śląsku. Oczywiście były też „czystko niemieckie” domy, ale to na ogół byli nowo przybyli urzędnicy itp. Nawet w arystokratycznych rodach Hochberg von Pless, zu und von Lichtenstein czy Henkel von Donnensmarck była powszechna znajomość języka śląskiego.
Jako ciekawostkę podam, że na dworze Lichtenstainów aż do lat ’70 ubiegłego wieku pracę mogla dostać tylko osoba znająca język śląski (chodzi oczywiście o dialekt opawski języka śląskiego)
jjl
