Odpowiedz do: Spis mieszkańców Bierunia Starego z grudnia 1910 r.

Olu,

Informacje o rodzinie Nycz vel Lissok i Losoniach uzyskałem dzięki zleceniu kwerend w Archiwum Archidiecezjalnym w Katowicach.

Obszerniejszych materiałów źródłowych, takich jak umowy kupna, sprzedaży, umowy przedślubne należy szukać przede wszystkim w aktach gruntowych prowadzonych dla danej nieruchomości. Przeglądałem znaczną część dostępnych akt gruntowych (Bieruń, Jaroszowice, Wygorzele) i nie spotkałem jak dotąd w nich dokumentu starszego niż 1754 r.

Wyjątkiem są tutaj akta gruntowe dóbr rycerskich, które należały głównie do szlachty, te mogą się poszczycić znacznie starszymi dokumentami.

Osobną kategorię stanowią testamenty, te oczywiście również można znaleźć w aktach gruntowych, jak i oddzielnie, jako część spraw spadkowych prowadzonych przez sądy. Niemniej znów jest to głównie XIX/XX w.

Dokumenty starsze, tj. sprzed II. poł. XVIII w., nie będące metrykami kościelnymi, z interesującego nas obszaru znajdują się tylko i wyłącznie w Archiwum Książąt Pszczyńskich w AP w Pszczynie. Poza materiałami masowymi, które zawierają suche dane o mieszkańcach, nie ma tam jednak zbyt wiele o rodzinach chłopskich. Znajduje dokumenty i zapisy o mieszkańcach wsi, ale są to wolni sołtysi i młynarze, a więc ówczesna „wiejska elita”. Mieszczanie też się trafiają, ale dominuje Pszczyna, materiałów z Mikołowa czy Bierunia jest znacznie mniej, a jeśli już to ponownie są to osoby z wpływowych i zamożnych rodzin.

W ten sposób trafiłem na ślad Zofii Kocurowskiej, wymienionej w testamencie Jana Prusa, wolnego sołtysa z Miedźnej z 01.09.1736 r.

Poza tym Archiwum Książąt Pszczyńskich to archiwum samo w sobie, potężny zespół, opasłe jednostki, nieraz trudno czytelne, poszukiwania są więc żmudne i czasochłonne. No i dominuje szlachta, szlachta i jeszcze raz szlachta…

Akta USC Urbanowice zaczynają się oczywiście od 1874 r. i są w AP w Pszczynie, ale skorowidze, które są alfabetycznym spisem osób, których dotyczą poszczególne akty urodzeń, ślubów i zgonów zaczynają się od 1888 r. Pisałem o skorowidzach ponieważ bardzo ułatwiają poszukiwania, w przypadku ich braku konieczne jest przeglądanie rocznika po roczniku, strona po stronie.

Jak by co służę pomocą i wskazówkami.

Pozdrawiam,
Andrzej