Odpowiedz do: Baza aliasów

Temat aliasów jest bardzo ciekawy.

Jego kontynuowanie może wnieść wiele w naszą wiedzę o naszych przodkach, ich nazwiskach i migracjach.

Taki złożony przykład z Sierakowa Śląskiego z 1729 roku:
Thoma Henrykowski vulgo Vilhemczyk alio cognomento Thoma Jasionczak
W późniejszym czasie używane nazwisko: Jasionek.

I z Lublińca z 1865:
Paczenski vel Paczena

W księgach wielkopolskich w Wilkowyji z 1814 roku natrafiłem na nazwisko utworzone od imienia ojca (Bartszczak od Bartłomieja), choć prawidłowe winno brzmieć: Kościański. Na szczęście był to epizod.

Powyższe przykłady wskazują, że przyczyn zmiany nazwiska jest wiele i zajęcie opuszczonego gospodarstwa nie był jedynym powodem.

Zgadzam się z Krzysztofem, że wiele zależało także od skryby, jego znajomości języka polskiego, wykształcenia. Podobnie, jak wiele zależało od przynależności państwowej danego terenu i polityki narodowościowej. Jak wiemy od momentu zagarnięcia Śląska przez Prusy (de facto od 1742 – formalnie od 1763), polityka germanizacyjna na Śląsku (i nie tylko) była priorytetem Berlina. Stąd kolonizacja fryderycjańska, wyłączność języka niemieckiego w szkole i urzędach, zakazy używania języka polskiego w kościele (dzięki Bogu była łacina a względy duszpasterskie przeważały i język polski był używany w kościele w wielu parafiach przez cały okres pruski (niemiecki) na Śląsku) i nakazy używania języka niemieckiego w księgach parafialnych. Z tym ostatnim zresztą też różnie bywało. Stąd te Sobki, Franki i inne przykłady jak rzeczywiście wyglądały stosunki narodowościowe na danym terenie. Pomijam germanizację nazwisk w okresie Kulturkampfu, czy później w okresie hitlerowskim – to odrębny temat. Zresztą wtórna polonizacja nazwisk po 1945 roku polegała nie na odnajdywaniu brzmienia i znaczenia pierwotnego (staropolskiego), lecz na zastępowaniu pisowni niemieckiej polską.

Na podstawie nazwisk szeroko rozumianej mojej rodziny wyraźnie widać, że niemieccy skrybowie nie radzili sobie z pisownią staropolskich nazwisk i zmieniali je w sposób daleko odbiegający od oryginału.

Co ciekawe, jedne zmiany nazwiska były trwałe, inne nie.

Ile nazwisk pisanych na różne sposoby, tyle ciekawych historii.