Prośba o przetłumaczenie wpisu do księgi ślubów z Radzionkowa

Rudy Piekar, den 29ten ̶Ja̶̶n̶̶u̶̶a̶̶r̶ April

Wurde in der hiesigen Pfarkirche zu Ra-
dzionkau getraut, der Junggeselle des ver-
storbenen Bartek Miodek Roboth Gärt-
ner sein Eheleiblicher Sohn Andreas, mit
der Jungfer Susanna des Paul Horzela
Gartner seine Eheleibliche Tochter.
Trauungs-Zeugen wurden:
Stephan Wylczek und Balzer Ferdyn, alle
aus Rudy Piekar.

……………………..

Piekary Rudne, dnia 29 ̶s̶̶t̶̶y̶̶c̶̶z̶̶n̶̶i̶̶a̶̶ ̶ kwietnia

W miejscowym kościele parafialnym w Ra-
dzionkowie zaślubiony został kawaler Andreas,
ślubny syn zmarłego chłopa pańszczyźnianego Bartka Miodka,
z panną Susanną, ślubną córką zagrodnika Paula Horzeli.
Świadkami byli: Staphan Wylczek i Balzer Ferdyn,
obaj z Piekar Rudnych

Gwoli uzupełnienia:
Roboth – „robotny” oznaczał poddanego ; Gärtner – opisywał jego stan majątkowy
Paul Horzela to równiez Gärtner, ale stanu wolnego.

cytuję fragment z mojej dawnej pracy:

„Bauer, Gärtner, Häusler to nie po prostu rolnik, ogrodnik, chałupnik. To określenia statusu majątkowego wolnych (lub nie) rolników. Bauer to rolnik mający co najmniej 30 morg ziemi uprawnej (do czego nie wliczano pastwisk, łąk i lasów), przy czym w całych Niemczech były to zawsze morgi lokalne, regionalne. Na Górnym Śląsku 30 morgom odpowiadało około 18 hektarów. Halbbauer (Zimmermann w Beyträge zur Beschreibung von Schlesien: Bd. 2, Zimmermann F. A., 1783 używa starszego określenia „kleine Bauer”) uprawiał odpowiednio nie mniej niż 15 morg (9 ha), Gärtner – to posiadacz areału mniejszego niż 7,5 morgi. Właściciel tylko domu z zagrodą to Häusler.
W literaturze można spotkać się jeszcze z określeniem Ackerman (lub Gbur) – właściciel co najmniej 90 morg ziemi uprawnej i Viertelbauer – ćwierćbauer. Z ekonomicznego punktu widzenia Bauer zazwyczaj był w stanie kumulować znaczne nadwyżki finansowe, półbauer potrafił utrzymać swoją rodzinę, Gärtner musiał szukać dodatkowego dochodu poza swoją gospodarką.
W okręgu lublinieckim wielkie znaczenie miała hodowla zwierząt. Zimmermann podaje, że w 1763 r. w lublinieckim pogłowie owiec przekraczało 14 000 sztuk, bydła rogatego było w sumie ponad 7 500 sztuk. Pamiętając, że konieczne do hodowli łąki i pastwiska nie wpływały na status rolnika, musimy zauważyć, że pozycja ekonomiczna lublinieckich rolników – hodowców musiała być znacznie wyższa, niż wynikałoby to z ich formalnego statusu.”

Przestrzegam przed stosowaniem polskiej kalki pojęciowej na określenie stanu mieszkańców Śląska XIX w i dawniejszych!!!

Śląski Bauer (dosłownie: chłop) stanu wolnego to była osoba o statusie znacznie wyższym od przeciętnego szlachciury polskiego, mógł – o ile sobie tego zażyczył i zapłacił określoną kwotę w każdym momencie uzyskać certyfikat szlachecki. Wiązał się z tym jednak – inaczej niż w Polsce – nie tylko splendor, ale i rozliczne społeczne obowiązki, szczególnie w wiekach wcześniejszych, habsburskich.

pozdrawiam

Nie jestem historykiem i do moich tłumaczeń wykorzystuję najczęściej teksty wygooglowane w internecie. W powyższym przypadku skorzystałem z pracy Jerzego Farysa
„Księga historii Ziemi Turawskiej” , gdzie na stronie 23 autor opisuje warstwy społeczne na śląskiej wsi i podaje przy tym odpowiednie określenia po polsku i niemiecku, w tym m.in. Robotgärtner – chłop pańszczyźniany.

Jaki był status ludzi określanych jako „Robotgärtner” opisuje szerzej autor książki z 1793 „Briefe Über Schlesien, Krakau, Wieliczka …” (str. 376 – 380).
Z tekstu tego jasno wynika, że byli oni całkowicie uzależnieni od swojego pana, bo nie tylko musieli dla niego pracować, ale też wbrew jego woli nie mogli nawet opuścić przydzielonego im kawałka ziemi i przenieść się np. do innej wsi. W każdej chwili mogli za to zostać przez pana przeniesieni z jednego gospodarstwa na inne. W szczegółach sytuacja Robotgärtner mogła się różnić w zależności od okolicy i pewnie zmieniała się też z biegiem czasu. Ale wobec wspomnianych opisów trudno ich zaliczyć do wolnego chłopstwa, które miało prawie takie same prawa jak szlachta.

Jak już napisałem, nie znam się na tym wszystkim, a wyjaśniłem tylko, dlaczego przetłumaczyłem tak, a nie inaczej

pzdr. Stefan

Może tak jest, a może i nie. Trudno mi się spierać na tematy, na których się nie znam. Przytoczyłęm tylko moje źródła.
Pzdr. St.