Sławni Kirszniokowie

Sławni Kirszniokowie

Jakub Kirszniok (Kirschniok) urodził się 21 lipca 1853 roku w Pleszówce (niem. Plechowka lub Biechowka/ Blechowka) – obecnie Sucha Góra w Bytomiu. Jego rodzicami byli robotnik dzienny, chałupnik i górnik – Karol Kirszniok i jego druga żona Karolina Koczot. Jego wujkiem był ksiądz Norbert Bonczyk (Bączek). To zapewne wujowi i rodzicom zawdzięcza swój dobrze ukształtowany charakter oraz stosunek do Boga i ludzi. Mieszkał w drewnianym domu, a od 1880 roku w nowo wybudowanym murowanym domu, który przetrwał
do naszych czasów (przy obecnej ulicy Blachówka 45).

W okresie od 21.4.1879 do 18.3.1880 roku Jakub uczęszczał do Szkoły Górniczej
w Tarnowskich Górach.

Był inżynierem górnikiem. Pracował jako nadsztygar w kopalni Concordia. Gdy doszło
do połączenia strategicznych dla hutnictwa kopalni Concordia i Michael, został ich dyrektorem.

W czasie kryzysu gospodarczego pomagał przezwyciężyć jego skutki w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Tworzył nowe miejsca pracy, podejmował wysiłki na rzecz poprawy warunków pracy górników, promował indywidualne mieszkania dla pracowników pochodzenia chłopskiego.

Cieszył się wśród swoich pracowników wielkim szacunkiem. Był prostym i pobożnym człowiekiem.

Jakub był ceniony także za liczne osiągnięcia techniczne, np. odkrycie i opracowanie nowych złóż rud i węgla, elektryfikację i mechanizację pracy kopalni, reorganizację transportu, wprowadzenie wiertarki pneumatycznej (Preßluftbohrmaschinen) i krzyżowego tunelowania pokładów węgla (1898), instalacji (1907) i metody zasypywania wyrobisk. Jakub był także wynalazcą nowoczesnych narzędzi ułatwiających pracę (np. Schrämpumpe – usuwającą czynniki zanieczyszczające węgiel i sól oraz „ Raumspindel” – do mechanicznego demontażu drewna).

Największym jego dziełem była uruchomiona w 1905 roku nowoczesna kopalnia Donnersmarckhüttegrube (Abwehrgrube/ po wojnie: Mikulczyce/ Pstrowski) w Mikulczycach, która była częścią koncernu górniczo-hutniczego.

W 1910 roku Rada Gminy Mikulczyce w dowód uznania dla jego dokonań podjęła uchwałę
o zmianie nazwy ulicy Górniczej w Mikulczycach na ulicę Jakuba Kirsznioka (Kirschniokstraße).

W 1886 roku Jakub poślubił Marię Martę Starościk (1866 – 1948), córkę młynarza z Repecka
(parafia św. Marcina w Starych Tarnowicach) Jana Piotra Starościka i jego żony Józefy Giełda,

wnuczkę młynarza z Repecka Jakuba Starościka i Marianny Hancek, z którą zamieszkał
w Biskupicach (obecnie w granicach Zabrza)i która urodziła mu m.in. syna Leonarda.

Jakub zmarł 22 stycznia 1921 roku w Tarnowskich Górach i tam został pochowany.

Potomkowie Jakuba mieszkają w Zabrzu i okolicach oraz w Niemczech.

Leonard Kirszniok (Kirschniok) – syn Jakuba Kirsznioka i Marii Marty Starościk – urodził się 26 maja 1887 roku w Biskupicach (niem. Biskupitz) – obecnie w granicach Zabrza.

Po ojcu odziedziczył liczne talenty. Z wykształcenia był doktorem inżynierem.
W 1915 roku, po odbyciu aplikacji, uzyskał Patent, a w 1919 roku, po zdaniu egzaminu,
uzyskał tytuł asesora górniczego.

W czasie I Wojny Światowej służył w Armii Pruskiej w stopniu porucznika pułku.
W czasie działań wojennych, w maju 1917 roku został ciężko ranny.

Zawodowo pełnił odpowiedzialne funkcje:
W latach 1919 – 1922 był inspektorem górniczym w Zabrzu i współpracował
z Hermannschachtfeld kopalni Królowej Luizy w Zabrzu.

W latach 1922 – 1923 kierował kopalnią „Wujek” w Zakładach Hohenloego w Katowicach.
W latach 1923 – 1938 był naddyrektorem / starszym dyrektorem kopalni „Wujek”
w Katowicach i członkiem Zarządu Zakładów Hohenloego S.A.
W 1924 roku jako przedstawiciel pracodawców był Drugim Zastępcą członka Rady Administracyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
We wrześniu 1939 roku, przez dwa tygodnie, decyzją władz okupacyjnych, pełnił funkcję powiernika Zakładów Hohenloego S.A. w Katowicach.

W 1938 roku w Hildesheim Leonard napisał i wydał książkę pt.: „Untersuchungen an der Grenze von Abbaufeldern im oberschlesischen Steinkohlenbergbau” [Dochodzenia na granicy pól górniczych
w górnośląskim górnictwie węgla kamiennego].

W 1929 roku Leonard poślubił Charlottę, córkę dyrektora generalnego koncernu przemysłowego – Franciszka Pielera Młodszego, wnuczkę twórcy koncernu przemysłowego, powstałego w wyniku połączenia zakładów należących do hrabiego Ballestrema – Franciszka Pielera.

W 1930 roku Leonard wchodził w skład Komitetu Budowy Katedry Chrystusa Króla
w Katowicach.

W 1936 roku Leonard wraz z żoną mieszkał w Katowicach w istniejącej do dziś okazałej kamienicy przy ulicy Kościuszki 6

Leonard wraz z żoną spędzał wakacje w Lądku Zdroju w zbudowanym w 1907 roku
przez Pielerów pałacu „Willa Barbara”. Od 1941 Kirszniokowie zamieszkali w niej na stałe.

Latem 1947 roku Leonard wraz z rodziną musieli opuścić Lądek Zdrój i wyjechać
do Niemiec.

Wiemy, że Leonard z Charlottą mieli córkę Liselottę, która chorowała w dzieciństwie
oraz syna Piotra.

Leonard zmarł w 1969 roku w Niemczech.

Teofil Kirszniok

Urodził się 15 grudnia 1906 roku w Mikulczycach¹.

Był najmłodszym dzieckiem cieśli górniczego Wincentego (z linii Karola Kirsznioka
i Karoliny Koczot) i jego żony Matyldy Dierlich.
Nazajutrz po narodzinach², do nowo wybudowanego, neogotyckiego kościoła św. Wawrzyńca w Mikulczycach, przynieśli go Maria Dierlich i górnik Teodor Gałązka – szwagier Wincentego. Sakrament Chrztu Św. udzielił ks. Andrzej Zając³.

Po ukończeniu w 1921 roku szkoły powszechnej, osierocony (w tym roku zmarł jego ojciec) Teofil kontynuował naukę w szkole zawodowej, ucząc się zawodu zecera. Wykazując ponad przeciętne zdolności w rachunkach, pomiędzy 1922 i 1927 rokiem pracował w biurze płac na kopalni Mikulczyce.

Gdy poczuł powołanie zakonne, porzucił pracę i wstąpił do Zakonu Jezuitów (Societas Iesu).
W domu zakonnym w Ścinawce Średniej koło Kłodzka (Mittelsteine bei Glatz) odbył postulat (ukończony 15 sierpnia 1927 roku) i nowicjat (ukończony 16 lutego 1928 roku).
Tamże, w lutym 1930 roku otrzymał pierwsze święcenia, po których wyjechał do Wrocławia, gdzie pracował dla zakonu jako ekonom, jednocześnie studiując.

W kwietniu 1931 roku przybył do Berlina, gdzie w nowo utworzonym Domu Prowincjonalnym władze zakonne powierzyły mu funkcję pomocnika (socius coadiutor), którą sprawował przez kolejne pięć lat. W 1936 roku oddelegowany do Valkenburga
w Holandii, nie zagrzał w nim długo miejsca. Wezwany do Domu Generalnego Zakonu
w Rzymie, spędził w nim ponad trzydzieści lat (1936 – 1967). Pracował w Generalnej Kurii Zakonu Jezuitów jako pomocnik⁴ i sekretarz u boku generała Zakonu Włodzimierza Ledóchowskiego (do 1942), wikariusza generalnego Norberta de Boynes (w okresie II Wojny Światowej) i Jana Janssensa (1946 – 1949). W latach 1949 – 1967 pracował jako asystent Gotfryda Henryka van Gestela⁵.

Teofil Kirszniok był ekspertem w dziedzinie rachunkowości i księgowości oraz procedur administracyjnych i etykiety watykańskiej. Znakomicie władał łaciną. Był tłumaczem.

Ze zdumieniem obserwował z bliska rewolucję soborową (Vaticanum Secundum 1962 – 1965). W licznych komentarzach, nie krył rozczarowania i goryczy ze zmian w kościele i Zakonie, które następowały po 1965 roku. Miał duże trudności z ich przyjęciem. Dzięki głębokiej wierze i nadziei, przeszedł także przez ten okres próby.

W latach 1967 – 1990 Teofil był prowincjałem i księgowym (ekonomem) Domu Zakonu Jezuitów (SJ) w Niemczech (w Berlinie).

Całe życie poświęcił Zakonowi. Jak wspominają jego bracia zakonni⁶, obowiązki wykonywał sumiennie, z wielką starannością, był wesoły, przyjazny, pomocny, skromny, zjednał sobie wielu przyjaciół.

1 października 1990 roku z powodu choroby serca musiał zakończyć pracę dla Zakonu.
Ostatnie lata życia spędził w domu opieki w Berlinie. Tamże zmarł 22 sierpnia 1994 roku. Pochowany został na cmentarzu zakonnym św. Jadwigi w Berlinie – Reinickendorf ⁷.

 

---

---

Źródła:

• Archiwum Diecezjalne w Gliwicach

• Parafia św. Mikołaja w Reptach Śląskich
• Parafia św. Jana Chrzciciela w Biskupicach
• Parafia św. Marcina w Starych Tarnowicach

• Perlick Alfons, „Kirschniok, Jakob“ [w:] Neue deutsche Biographie, Bd.: 11, Kafka – Kleinfercher, Berlin 1977, s. 676 – 677.
• Urząd Patentowy USA – Patent z 27 maja 1904 roku zarejestrowany 4 lutego 1908 roku pod nr 878208.
• „Kuryer Śląski” Nr 292 z 21 grudnia 1910 roku.
• „Kuryer Śląski” Nr 21 z 27 stycznia 1921 roku.
• Armee-Verordnungsblatt. Verlustlisten 1917.05.08, Ausgabe 1446.
• Katalog der Deutschen Nationalbibliothek, http://d-nb.info/gnd/125572271.
• „Gazeta Urzędowa Województwa Śląskiego z 8 marca 1924 roku.
• Rocznik Diecezji Śląskiej (Katowickiej) z 1930 roku.
• Spis abonentów sieci telefonicznych e okręgu katowickim z 1936 roku.
• Franz Pieler młodszy, Dziennik [w:] http://ladekzdroj.w.interia.pl/wiezababel2.html.

Opr. Artur Paczyna

Współpr: Adam Piotr Richter