Nach frey.

Sam nie wiem jak należy rozumieć ten dopisek, bo gdy teraz spojrzałem na księgi robocizn to zobaczyłem tam raczej „noch frey”, czyli „jeszcze wolny”. Miało by to większy sens, gdyż do ksiąg robocizn wpisywane były zazwyczaj osoby, które miały jakieś świadczenia wobec księcia lub przynajmniej zamieszkiwały na jego ziemi, np. karczmarze. Natomiast wspominane przez Pana osoby wydają się być całkowicie niezależne od księcia i nie są zobowiązani do żadnych świadczeń. Ponadto pojawiają się oni w spisie z 1733 roku, natomiast w spisie z 1720 roku, ani w spisie z 1764 roku ich nie ma. Co więcej zostali oni dopisani inną ręką w sposób bardzo niestaranny w rubryce osób bez domu. W związku z tym pojawia się pytanie jaki mogli oni posiadać status społeczny?

Moim zdaniem byli to tzw. ludzie luźni. Była to dość specyficzna grupa ludności, albowiem nie posiadali oni żadnych nieruchomości, a zamieszkiwali w pokojach wynajętych od innych gospodarzy. Jednak nie byli wprzęgnięci w system folwarczno-pańszczyźnany, przez co cieszyli się wolnością. Często zmieniali miejsce zamieszkania i pracowali tam gdzie byli potrzebni. Niejednokrotnie dochodziło do sezonowych wędrówek za pracą takich ludzi z Polski na Śląsk. Oczywiście taka sytuacja nie podobała się w RP, więc próbowano zlikwidować tą grupę zmuszając ich stałej pracy. Wydaje mi się, że takie przypasowanie tych ludzi ma sens, choć oczywiście żeby to potwierdzić należałoby przeprowadzić wnikliwe badanie.

Natomiast nawiązując do rodziny Śmieja chciałbym zauważyć, iż przyjrzałem się trochę tej rodzinie i mam kilka wniosków. Po pierwsze w 1733 roku pojawia się Jan Śmieja, który najprawdopodobniej jest „luźny” i przybył do Wisły z innej miejscowości, być może nawet z Polski za pracą. Twierdzenie to opieram na tym, iż nie znalazłem go w poprzednim spisie, więc raczej musiał niedawno przybyć do Wisły Wielskiej. Potem znów go w spisach nie ma, a więc najwyraźniej nadal nie posiadał w ten wsi żadnego domu, bo inaczej został by uwzględniony.

Jednak w internecie można znaleźć informacje o sprzedaży karczmy w Wiśle przez Jana Smieje z 1842 roku. W związku z tym należy podejrzewać, iż w pewnym momencie dostali się oni w posiadanie karczmy. Jednak jak wiemy na początku nie byli oni karczmarzami w Wiśle. W 1733 roku karczmę miał Michał Paszek, w 1750 roku karczmę miał Jurek Wysisk, a w 1764 roku karczmę w Wiśle miał Jurek Paszek.

Natomiast 2 lutego 1823 roku karczmarzowi Józefowi Bartezkiemu alias Smieja i Agnieszka Aschaltysinie rodzi się syn Ludwik. Znów Freischolz Ludwik Smieja al. Bartezky ma z Marią Paszek córkę Marię ur. 2 maja 1857 roku. Nie mam zbyt wielu danych ale na podstawie tego co napisałem karczma w Wiśle musiała przejść w ręce Barteckich, którzy potem byli jakoś związani ze Śmiejami.

Jednak, chciałem się jeszcze odnieść do tego, co Pan napisał w swoim artykule pt. „Śmiejowie, czyli …”. Napisał Pan tam, że ostatnim tytularnym wolnym sołtysem był Jan Śmieja żyjący w latach (1857-1934). Jednak ja nie znalazłem, żadnego Jana Śmieji, który rodził by się w tym roku, za to rodzi się Maria Śmieja, która zapewne później została żoną Ludwika Żmija.

Z drugiej strony wchodzi jeszcze akt sprzedaży karczmy przez Jana Śmieje w 1844 roku oraz testament wolnego zagrodnika Jana Śmieji z 1849 roku, w którym przekazuje on swoje gospodarstwo nr 33 synowi Ludwikowi. W związku z tym albo jest to jakaś inna rodzina, albo Józef Śmieja tak naprawdę nazywał się Jan.

Ja tylko troszkę przybliżyłem temat myślę, że trzeba by dokładnie prześledzić drzewo genealogiczne tej rodziny, wtedy wyjaśniło by się coś na temat karczmy oraz tego jak należy interpretować zapisek „noch frey”. Chyba, że ma Pan opracowane drzewo genealogiczne Śmiejów. wtedy można by od razu porównać czy to się wszystko ze sobą zgadza.

Witam
Panie Józefie

Na temat etymologii nazwiska Śmieja, które podają naukowcy między inn. Hans Schmeja jest to prawda . Śmieja- przyjmujemy od słowa śmiać się śmiejać się. Jednakże jak zaznacza Hans, w naszym przypadku etymologię nazwiska „od śmiać się” przyjmujemy w rodzinie na podstawie dotychczasowej wiedzy, a jego wiedza wówczas na temat rodu nie sięgała dalej niż daty zapisu nazwiska, którą i my już znamy. W związku z powyższym gdy na światło dzienne wychodzą nowe fakty zapisów nazwiska etymologia nazwiska tej rodziny staje się sprawą otwartą. Czy jest to przemiana nazwiska ze Żmija na Śmieja, a może odwrotnie poprzez różne formy pisowni . Wszystkie występujące formy zapisu tego nazwiska które panowie podają ( podziwiam- ogrom pracy), moim zdaniem na pewno jest to, to samo nazwisko. Wszystkie są formą mniej poprawnej lub poprawnej (polskiej) formy zapisu. Pracuję nad Śląskiem a myślę jak Polak. Ciągle się na tym łapię. Nie wolno – Śląsk to nie Polska, to osobna tradycja kultura, historia itp. itd. tutaj trzeba innego spojrzenia na formy pisowni , tutaj ścierały się wpływy języka polskiego, niemieckiego – jakiego niemieckiego? czeskiego, czy może raczej morawskiego, lokalnej śląskiej gwary i dopiero na tej bazie moim zdaniem należałoby wysuwać wnioski odnośnie etymologii i pisowni). Przecież nawet forma zapisu mego nazwiska jest inna z winy zapisującego księdza (może Austriak) po prostu zjadł literę „i” w nazwisku.
Instynktownie czuję że pierwszy był ten Żmija. W każdej legendzie jest ziarno prawdy.
Artykuł w Gazecie pszczyńskiej zapoznałem, gratuluję stylu, polotu w pisaniu i lekkiego pióra.
Nie skromne pytanie. Branża dziennikarska?, jedną z tej branży w rodzinie dzięki genealogii znalazłem, kiedyś miała nawet programy w ogólnopolskiej TV, teraz jest „wolnym strzelcem” i zajęła się pisarstwem. Chętnie pomogę w kontakcie, wszak to rodzina, nawet korzenie jej rodu sięgają w strony Księstwa Pszczyńskiego, kilku innych korzystało z niektórych moich tekstów i opracowań. Tak na marginesie.
Patrząc na fotografię z Pańskiego artykułu, jak bym widział same stare znajome twarze, jestem pewny że z dozą b. dużego prawdopodobieństwa – wskażę kto na tej fotografii jest ze Śmiejów, młodzieży raczej nie podejmuję się.
Odnośnie zapisków rodzinnych (kronice) o których wspomina Pan w artykule, nie umiem odpowiedzieć, to okres XX w. Powołanych do stanu kapłańskiego, zakonników sporo w tej rodzinie to jeden z wyróżników rodziny, jeden z tych duchownych jest nawet w Polskim Słowniku Biograficznym.
Schmejowie byli i szczęśliwie są w posiadaniu „starych” rodzinnych dokumentów. Przeglądający je a miałem możliwość rozmowy z nimi, określają jako zapiski, pamiętnik, wielkości cienkiego zeszytu. Lecz i oni, gdy doprowadziłem do konfrontacji dwie osoby wówczas jeszcze żyjące nie potrafiły wypowiedzieć się kto jest autorem tych zapisków, na pytanie kiedy zostały spisane padała odpowiedz „ to są stare zapiski”ja z kolei nieprofesjonalnie, pochopnie i mylnie określiłem je na przełom XIX- XX w. mój błąd. W tych :starych” zapiskach jest zapis mówiący, o ucieczce przed Chmielnickim. Proszę zauważyć, że umieszczając ten wpis, postawiłem w tym zdaniu znak zapytania. Wynika on również z konfrontacji pomiędzy tymi dwoma, którzy mieli dostęp do oryginału. Gdyż tutaj pojawiły się rozbieżności. Moja ciotka, w tym czasie 2005 r. ma 88 lat), jej adwersarz w konfrontacji Michael ( wówczas 78 lat). Ciotka – cała wersja zapisu – jota w jotę zgodne z wersją którą przytoczyłem, tą wersję znam od mego ojca. Wersja przedstawiana przez Michaela z Austrii – jota w jotę to samo, lecz w momencie gdzie u mnie jest zapis o chmielnickim, on zacina się i zastanawia, szuka określenia, po chwili mówi z „Ukrainy”. Przyznam się, tutaj następuje mój niewybaczalny błąd, miałem wyczekać na jego sformułowanie, lecz ja wchodzę ze swoim zdaniem i mówię, „ależ Ukrainy jeszcze nie było” – próbował to jeszcze określić jako obszar dzisiejszej Ukrainy. A może szukał jakieś innej nazwy lub krainy. Tego już się nie dowiem. Nawet nie dopytałem w jakim języku jest to spisane. Zważywszy, że rozmowy były przeprowadzane w atmosferze zjazdu rodzinnego, ktoś zagadał i tak się urwało. Powróciłem do wymiany zdań w korespondencji z tymże Michaelem z Austrii, lecz widocznie dalej nie potrafił sobie przypomnieć tego istotnego słowa, tylko przesłał fragment innego pamiętnika w którym inny autor przytacza wypowiedzi oficerów rosyjskich carskich nawet konsula rosyjskiego, którzy twierdzą, że jest to na pewno rodzina pochodzenia rosyjskiego. Od tej pory pozostałem przy formie zapisu rozpowszechnionym w mojej rodzinie, lecz ze znakiem zapytania. W tym momencie aż ciśnie się na usta pytanie, czyż nie lepiej zajrzeć do tych dokumentów gdy twierdzisz, że są i będzie po sprawie. Problem w tym, że nie można. Dlaczego?. Odpowiedź – jest to opracowanie i zbiór rodowy, liczący 3 tomy, zawierającego ponad 1500 stron maszynopisu, ponadto dużych zbiorów cudem i z narażeniem życia uratowanej dokumentacji. Osobistych pamiętników członków rodziny, którzy opisują historie swoich linii rodowych , coś w rodzaju wielkiego rodzinnego zrywu osób odnalezionych na terenie Austrii i Niemiec , uratowanych z piekła II w. św. W sumie ok 3000 stron zapisków. Cóż za gratka dla badacza? Szczęście, totolotek, główna wygrana. Nic z tego- zbiory te i opracowania ,dla mnie, ani pozostałych członków rodziny nie są dostępne. Zostały zdeponowanie pod koniec lat 60 ubiegłego wieku w jednym z klasztorów, na terenie Austrii, dostęp do depozytu mają potomkowie linii rodowej która je zdeponowała. Depozyt jest obarczony klauzulą tajności „ze względu na opisy osób jeszcze żyjących” opracowania nie będą udostępniane. Ojczulkowie skrupulatnie tego przestrzegają, nawet „depozytariusze” nie maja żadnego dostępu. Robiłem różne podchody. Cóż innego pozostało. Mimo wszystko skrupulatnie robię swoje pracując nad dziejami rodu, być może kiedyś będzie możliwość, że oba opracowania spotkają się i powstanie z tego jedno poważne opracowanie.
Przykro mi ale z nazwiskiem Bartecki nigdy się nie spotkałem .
Dla badaczy rodziny, a w szczególności Śmieja, Schmieja, dużej pomocy może udzielić mój kuzyn Norbert Schmeja z Niemiec, dysponuje rozległymi kontaktami w tych rodzinach a w szczególności poza granicami Polski, (tylko po niemiecku i angielsku) . http://www.schmeja.net/
Nie wszystkich uczestników tego forum muszą interesować nasze problemy wręcz nudzić, dlatego w ramach ściślejszej naszej współpracy zapraszam na wymianę doświadczeń rodzinnych pod adres.
andrzej@szmeja.net
Pozdrawiam